عباس عراقچی می‌گوید درخواست‌ برای مذاکره با ایران شروع شده، اما تهران مذاکره‌ای را که "برای دیکته کردن باشد" قبول نمی‌کند. به گزارش بلومبرگ پس از حملات اسرائیل و آمریکا، ابهام در مورد برنامه اتمی ایران بیشتر شده است.وزیر خارجه ایران روز یکشنبه ۲۵ آبان (۱۶ نوامبر) در کنفرانسی با عنوان "حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع" که در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه برگزار شد، اظهار داشت که "درخواست برای مذاکره با ایران دوباره شروع شده" و هرچند تهران آماده مذاکره است اما این مذاکرات باید "دارای چارچوب" باشد. عراقچی تأکید کرد ایران مذاکره‌ای را "که برای دیکته‌ کردن خواسته‌های حداکثری و زیاده‌خواهانه باشد" قبول نمی‌کند.

او همچنین با اشاره به جنگ اخیر میان ایران و اسرائیل گفت: «اکنون با توجه به جنگ ۱۲ روزه و برجام، ما با دو تجربه روبرو هستیم؛ در یکی، جهان موفقیت دیپلماسی را جشن گرفت و آمریکا به آن خیانت کرد و در دیگری، شاهد جنگ بودیم و ایران با همان زبان پاسخ آن‌ها را داد.»

او با اعلام آمادگی جمهوری اسلامی برای "هر دو مسیر"، تأکید کرد دیپلماسی تنها راه مذاکره در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران است و در حملات نظامی "شاید تأسیسات نابود شود، اما فناوری هرگز با بمباران از بین نخواهد رفت."

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

در جریان حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای در نطنز، فردو و اصفهان خسارات عظیمی به برنامه هسته‌ای ایران وارد شد، اما ابعاد این آسیب‌ها هنوز به طور دقیق روشن نشده است.

در جریان جنگ ۱۲ روزه، اسرائیل همچنین شماری از چهره‌های ارشد برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار داد. جمهوری اسلامی پس از پایان جنگ و برقراری آتش‌بس تا کنون از دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تأسیسات هسته‌ای خودداری کرده است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پس از بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران توسط بمب‌افکن‌های آمریکایی، این حملات را موفقیت‌آمیز خوانده و گفته بود، برنامه اتمی ایران "کاملا نابود" شده است. این اظهارات با این حال با تردید شماری از کارشناسان روبرو شد و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس نیز اخیرا در گفت‌وگویی با یک شبکه تلویزیونی فرانسوی بار دیگر تأکید کرد که هرچند این حملات توان غنی‌سازی ایران را به شدت تضعیف کرده، اما جمهوری اسلامی همچنان اورانیوم با غنای بالا و دانش فنی برای ساخت سلاح هسته‌ای را در اختیار دارد.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، نیز در جریان کنفرانس روز یکشنبه مدعی شد، آژانس در گزارش‌های خود بر "انجام تمام تعهدات از سوی ایران طبق اسناد مورد توافق" صحه گذاشته و اعلام کرده که "ایران به تعهدات پایبند است."

این ادعا در حالی است که به گفته گروسی، آژانس همچنان با محدودیت‌های شدیدی در ایران مواجه است و عدم دسترسی بازرسان به سایت‌های هسته‌ای مانع از ارائه گزارشی جامع درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران و محل ذخیره اورانیوم با غنای بالا شده و این امر موجب نگرانی است.

محمد اسلامی با انتقاد از آژانس به دلیل محکوم نکردن حملات اسرائیل و آمریکا، این اقدام را "نقض حقوق بین‌الملل" خوانده و با اشاره به حضور بازرسان آژانس در ایران گفت: «آنها همان روزی که حمله شد، ساعت ۸:۳۰ صبح، قرار بود همان روز بازرسی داشته باشند.»

مقام‌های جمهوری اسلامی قطعنامه‌ای را که شورای حکام آژانس خردادماه امسال علیه ایران به تصویب رساند، مقدمه و بهانه‌ای برای حمله اسرائیل تلقی کرده و با انتقاد از رافائل گروسی، او را به ارائه گزارشی "کاملا جانبدارانه" و "روایت‌های گمراه‌کننده" متهم کرده‌اند. در همین راستا روزنامه کیهان که زیر نظر حسین شریعتمداری، نماینده منصوب علی خامنه‌ای اداره می‌شود، در مقاله‌ای تند و تیز گروسی را "جاسوس اسرائیل" خطاب کرده و خواستار بازداشت، محاکمه و اعدام او به اتهام "جاسوسی و مشارکت در قتل مردم ایران" شد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رافائل گروسی اتهامات وارده را قویا رد کرده‌اند.

اسلامی در سخنان خود در این کنفرانس بار دیگر آژانس را متهم به "ارائه اطلاعات محرمانه" به آمریکا و اسرائیل کرده و سکوت این نهاد در قبال حملات اخیر را زمینه‌ساز "فشار بیشتر" بر ایران خواند.

سعید خطیب‌زاده، معاون عراقچی و رئيس مرکز مطالعات بین‌المللی وزارت خارجه نیز در این کنفرانس گفت آمریکا در ماه‌های گذشته "هیچ‌گونه آمادگی برای یک مذاکره واقعی و نتیجه‌محور نداشته است."

او افزود: «اگر روزی مذاکره‌ای با ایالات متحده صورت بگیرد، قطعا یک مذاکره مسلح خواهد بود.»

خطیب‌زاده در توضیح منظور خود از "مسلحانه" بودن چنین مذاکره‌ای گفت: «مذاکره‌ای که در آن ایران هیچ اعتمادی به طرف مقابل ندارد و آماده است در برابر فریب‌های احتمالی اقدامات مؤثر انجام دهد.»

"بی‌اعتنایی" تهران به درخواست‌ها برای مذاکره با آمریکا

در همین حال سایت بلومبرگ به تازگی در گزارشی به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشته، ایران درخواست‌های بین‌المللی برای همکاری با نهادهای نظارتی سازمان ملل و از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با آمریکا را نادیده می‌گیرد.

سه مقام غربی که نخواسته‌اند نامشان فاش شود به بلومبرگ گفته‌اند کشورهای غربی قصد دارند در نشست آژانس که این هفته در وین برگزار می‌شود، دستور‌العمل‌های جدیدی برای بازرسان جهت تعیین وضعیت موجودی هسته‌ای ایران تدوین کنند.

یک دیپلمات ارشد به این خبرگزاری گفته آژانس آماده از سرگیری فوری بازرسی از سایت‌های هسته‌ای ایران است، اما تهران مدعی است که این مراکز پنج ماه پس از گذشت حملات اسرائیل و آمریکا، "همچنان بسیار خطرناک هستند." این دیپلمات افزود ایران احتمالا امیدوار است که با ایجاد یک "خاموشی اطلاعاتی" مانع از حملات بعدی شود، در حالی که امکان دارد همین بی‌خبری موجب شود تا کشورهایی که حمله کرده‌اند، دوباره دست به حمله بزنند.

برخی دیپلمات‌ها گفته‌اند شماری از کشورهای غربی خواهان فشار بیشتر بر ایران از طریق محروم کردن دانشمندان این کشور از دسترسی به همکاری‌های فنی آژانس در حوزه‌هایی مانند پزشکی هسته‌ای هستند. اما برخی کشورها هشدار می‌دهند که قطع کامل این حمایت‌ها می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و احتمال خروج ایران از معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای را افزایش دهد.

به نوشته بلومبرگ تصاویر ماهواره‌ای جدید، فعالیت‌هایی را در اطراف سایت‌های بمباران‌شده فردو، نطنز و اصفهان نشان می‌دهد. بازرسان آژانس مطمئن نیستند که این فعالیت‌ها صرفاً عملیات پاکسازی باشد یا احتمالاً شامل جابه‌جایی ذخایر اورانیوم نیز بشود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

کشورهای گروه هفت به تازگی در بیانیه‌ای از تهران خواستند تا همکاری کامل با آژانس را از سر گیرد و وارد گفت‌وگوی مستقیم با دولت ترامپ شود.

اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه، با رد این درخواست، موضع گروه هفت از ایران برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، "بدون کوچکترین اشاره‌ای" به حملات اسرائیل و آمریکا را "مزورانه" و "مداخله‌جویانه" برشمرد.

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، نیز در واکنش به اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که گفته بود ایران خواستار مذاکره است، گفته بود: «هیچ پیامی به آمریکا ارسال نشده است.»

بلومبرگ در گزارش خود به نقل از یک دیپلمات دیگر نوشته است حتی اگر جمهوری اسلامی فوراً با بازرسی‌ها موافقت کند و به طور کامل با آژانس همکاری کند، ممکن است سال‌ها طول بکشد تا سرنوشت ذخایر هسته‌ای ایران مشخص شود زیرا بخشی از مخازن ذخیره‌سازی ممکن است در حملات نابود شده باشند و چندین کیلوگرم اورانیوم در محیط پخش شده باشد. این دیپلمات افزود: «حملات ماه ژوئن نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران را پایان نداد، بلکه تنها فصل جدیدی [از ابهام] را آغاز کرد.»